GIÁ CÀ PHÊ

Theo số liệu thống kê năm 2014 của tỉnh, tổng diện tích hồ tiêu Đăk Nông khoảng 11.466 ha, trong đó diện tích trồng mới 2014 tăng thêm 3.000 ha, nhưng theo Sở NN&PTNT Đăk Nông, tổng diện tích thực tế hiện cao hơn khá nhiều, đạt khoảng 14.720 ha, năng suất trung bình 21 tạ/ha. Ước sản lượng vụ tiêu 2015 của Đăk Nông đạt khoảng 19.000 tấn, cao hơn vụ 2014 khoảng 3.000 tấn. Tháng 1/2015 là tháng cao điểm thu hoạch hồ tiêu của Đăk Nông.

Khảo sát cụ thể một số hộ trồng hồ tiêu ở Đăk Song: Trang trại Thu Thuỷ 30 ha, canh tác tiêu theo mô hình sinh thái, năm 2014 một số diện tích bắt đầu cho thu hoạch, được 18 tấn ; vụ 2015 gặp mưa thời kỳ ra hoa khiến năng suất giảm, thu hoạch khoảng 10 tấn. Hộ Võ Văn Khuân, có 12 ha tiêu, 8 ha tiêu đã già cỗi, năng suất kém, 4 ha tiêu trẻ, năng suất tương đương năm 2014. Hộ Đào Văn Ngà, có 10 ha (18.000 trụ) tiêu trẻ, năm 2014 thu 40 tấn, năm 2015 chết 800 trụ, năng suất giảm, ước thu 30 tấn.

Kết quả trao đổi với cơ quan nông nghiệp Tỉnh và hộ trồng tiêu cho thấy nhìn chung ở Đăk Nông tình hình tiêu chết vụ tiêu 2015 ít hơn các tỉnh khác. Ở hầu hết các huyện, tiêu chết lác đác trong các vườn nên không thể thống kê, ước khoảng 100 ha/năm, riêng năm 2014 cao hơn, mất khoảng 303 ha. Tuy nhiên, tỷ lệ tiêu chết thấp hơn so với những năm 2005 – 2008. Nguyên nhân tỷ lệ tiêu chết giảm so với trước do người trồng hồ tiêu ở Đăk Nông đã rút được nhiều bài học từ những năm 2004 – 2005, lúc đó diện tích tiêu phát triển cực mạnh ở Đăk R’Lâp nhưng bị dịch bệnh xoá sổ. Từ 2006, ngoài một số hộ Đăk R’Lấp rút được nhiều bài học kinh nghiệm trong sản xuất nên vụ này ít bị thiệt hại, còn đa phần do vùng trồng hồ tiêu ở Đăk Nông chuyển dần sang các huyện mới như Đăk Song, Cư Jut, Đăk Mil, Tuy Đức v.v… Hồ tiêu trồng trên nền đất mới nên ít bị sâu bệnh . Thêm nữa, Sở NN&PTNT đã triển khai khá mạnh hoạt động khuyến nông, đội ngũ cán bộ kỹ thuật đã tiếp cận đến tận xã ấp, tập huấn, hướng dẫn nông dân kỹ thuật trồng tiêu, sử dụng thuốc BVTV v.v… theo quy trình SX bền vững nên nhiều nơi đang chuyển sang hướng canh tác bền vững, không quá chạy theo năng suất, sử dụng quá mức phân hoá học.

Tuy vậy, có thể nói xu hướng sản xuất hồ tiêu ở Đăk Nông cũng đang ẩn chứa nhiều rủi ro. So với các địa phương có tiềm năng phát triển hồ tiêu khác, Đăk Nông là nơi có diện tích tăng nhanh nhất và vẫn chưa có dấu hiệu chậm lại nên các cơ quan quản lý hiện chưa thống kê được số liệu tăng chính xác. Khá nhiều nơi của Đăk Nông, nông dân chuyển diện tích đang trồng cao su, cà phê sang trồng tiêu. Nông dân chặt ngọn cao su, dùng ngay chính cây cao su làm trụ tiêu. Nhiều vùng đất có độ dốc trên 8 %, theo qui hoạch của Bộ NN&PTNT là không phù hợp cho trồng hồ tiêu nhưng nông dân nơi đây vẫn phát triển.

Cũng như các địa phương khác trong cả nước, giống hồ tiêu ở Đăk Nông hiện vẫn chưa theo kịp sự phát triển của sản xuất nên tiềm ẩn rủi ro rất cao do nông dân sử dụng giống trôi nổi, không kiểm soát được chất lượng, dịch bệnh… đặc biệt là không thể thực hiện được vấn đề truy nguyên nguồn gốc vốn là nền tảng cơ bản cho cách thức sản xuất hồ tiêu bền vững, theo chuỗi giá trị để tạo giá trị cao hơn cho mặt hàng hồ tiêu khi tham gia thị trường thế giới mặc dù Đăk Nông đã có chính sách hỗ trợ tới 50 % chi phí để làm hồ tiêu theo tiêu chuẩn RA hoặc Global GAP

Một điểm yếu quan trọng nữa trong sản xuất hồ tiêu Đăk Nông là gần như không có mô hình nào sản xuất và tiêu thụ theo hợp đồng, liên kết nông dân với doanh nghiệp để giảm thiểu rủi ro thị trường. Nông dân Đăk Nông thu hoạch tiêu xong (chủ yếu trong tháng 1) phần lớn bán  ngay cho thương lái tạo lượng cung ồ ạt khiến giá tiêu giảm, trong tháng 1/2015 chỉ khoảng 150.000 đ/kg tiêu đầu giá trong khi xu thế thị trường hồ tiêu thế giới cầu vẫn lớn hơn cung.

(VPA)